نحوه ساخت فعل امر در زبان عربی

فعل امر:فعلی است که بر دستور و فرمان به انجام یک کار دلالت می کند.

براى ساخت فعل امر می بایست از صیغه‌ی مضارع مخاطب استفاده نماییم.

مراحل:

1)حرف مضارعه (ت) حذف مى شود.

2) آخر فعل مجزوم مى شود یعنی اگر آخر فعل ضمه داشت، ضمه تبدیل به ساکن می شود و اگر آخر فعل نون داشت،نونِ آخر حذف می شود،البته بجز نون ِجمع مؤنث که باقی می ماند و حذف نمی شود.

3)حالا اگر بعد از حذف (ت)، اولِ فعل ساکن باشد،یک همزه به اول آن اضافه می کنیم. که حرکت همزه کسره می باشد مگر اینکه حرکت عین الفعل (ضمه) باشد که در این صورت حرکت همزه نیز ضمه خواهد بود.

مثـــــــال: تَکتُبینَ فعل امرش می شود: اُکْتُبی

تَذْهَبُ می شود: إذْهَبْ / تَذْهَبْنَ می شود: إذْهَبْنَ

*در جدول زیر شیوه ساخت فعل امر از صیغه مضارع مخاطب آمده است:

نکته- اما اگر بعد از حذف (ت)،اول فعل ساکن نبود،همزه به اول فعل اضافه نمی شود. (یعنی باید قابل خواندن باشد.)

مثال: تُجاهِدونَ فعل امرش می شود: جاهِدوا

تُعَیِّنُ می شود: عَیِّنْ / یُبَلِّغُ می شود: بَلِّغْ

هرگاه بخواهیم دو صیغه ی غائب و متکلم مضارع را به انجام کارى که با وجوب و باید همراه است، فرمان دهیم،چون که مخاطب ما نیستند تا مستقیما آنها را به انجام کار فرمان دهیم،از شیوه ای دیگر استفاده می کنیم.

برای ساخت این فعل، حرف (لِ) قبل از فعل می آید و آخر آن مجزوم می شود. (مجزوم کردن یعنی تبدیل ضمه به ساکن و و حذف نون آخر،بجز نون جمع مؤنث)

مثال: یَذْهَبُ:لِیَذْهَبْ (باید برود) / یَجْلِسونَ: لِیَجْلِسوا (باید بنشینند) /نذْهَبُ: لِنَذْهَبْ (باید برویم)